Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego ma na celu uproszczenie rozwiązywania międzynarodowych spraw spadkowych, zmniejszając komplikacje prawne w sytuacji gdy zmarły członek rodziny posiadał własność lub przebywał stale w innym kraju UE.
Rozporządzenie zapewnia spójność sukcesji transgranicznej wprowadzając zasadę „jeden spadek – jeden sąd – jedno prawo”. Zgodnie z rozporządzeniem istnieje jedno kryterium do określenia zarówno jurysdykcji, jak i prawa właściwego, jest nim miejsce zwykłego pobytu spadkodawcy w chwili śmierci. Osoby mieszkając za granicą mogą, w odstępstwie od tej zasady, wskazać prawo ojczyste jako właściwe dla całości postępowania spadkowego. Rozporządzenie gwarantuje również, że orzeczenie wydane przez jeden z krajów członkowskich jest uznawane w całej UE, bez potrzeby wdrażania dodatkowych procedur.
Sprawy spadkowe prowadzone przez prawników przed sądem trwaja długo, pochłaniając czas i zasoby; dotyczy to szczególnie spraw międzynarodowych, które charakteryzują się dużym stopniem skomplikowania. Porozumienie zawarte przy udziale profesjonalnego mediatora może pomóc przyśpieszyć i ułatwić postępowanie.
Rozporządzenie UE 650/12 upraszcza zasady, procedury i niezbędną dokumnetację wymaganą w sprawach międzynarodowych wprowadzając Europejskie Poświadczenie Spadkowe. Jest to dokumnet wydawany przez sąd lub notariusza spadkobiercom, zapisobiercom mającym bezpośrednie prawa do spadku, wykonawcom testamentu lub zarządcom spadku służący do wykazywania potwierdzonych w nim praw do spadku po danej osobie. Przeznaczony jest on przede wszystkim na potrzeby wykazywania tych praw za granicą. Inne dokumenty mogą być wymagane jedynie w szczególnych okolicznościach np. przy wpisie do krajowego rejestru gruntów. EPS nie zastępuje krajowych dokumentów służących podobnym celom, mogą one funkcjonować alternatywnie. Europejskie poświadczenie spadkowe może być wydane tylko wówczas, jeżeli wszystkie okoliczności istotne dla wydania poświadczenia są ustalone w sposób niewątpliwy i nie są przez zainteresowanych kwestionowane. Największą zaletą europejskiego poświadczenia spadkowego jest to, że dla swej skuteczności w innych państwach członkowskich UE związanych rozporządzeniem nie wymaga uznania ani stwierdzenia wykonalności.
W Polsce europejskie poświadczenie spadkowe będzie można uzyskać w postępowaniu prowadzonym przez sąd rejonowy albo u notariusza. Wniosek o wydanie poświadczenia, w języku zrozumiałym dla wydającego, będzie można złożyć na specjalnym formularzu, z tym że skorzystanie z formularza nie jest obowiązkowe (ułatwi jednak wnioskodawcy podanie we wniosku wszystkich wymaganych informacji). Europejskie poświadczenia spadkowe jest wydawane na formularzu według jednolitego wzoru obowiązującego we wszystkich państwach członkowskich UE związanych rozporządzeniem.
Europejskie Poświadczenie Spadkowe jest przeznaczone do wykorzystywania przez spadkobierców, zapisobierców mających bezpośrednie prawa do spadku oraz wykonawców testamentów lub zarządców spadku.
Celem projektu FOMENTO jest zwiększanie dostępności i popularyzacja mediacji jako skutecznego narządzia ułatwiającego rozwiązanie konfliktów i efektywne przeprowadzenie postępowań w międzynarodowych sprawach spadkowych.
Przydatne linki:
General Information on Cross border Succession e-Justice Portal
Page on the Justice Portal on Succession and Will
DG Justice Leaflet on cross border succession
A citizen’s guide : how EU rules simplify international inheritances